- Artykuł pierwotnie opublikowany 9 czerwca 2021 r
Tim Burton jest filmowcem, którego kocham namiętną i sprzeczną miłością: rozczarowania są równe miażdżeniu, intensywności. Ale musimy przyznać, że oferuje prawdziwą alternatywę dla hegemonii Hollywood, pozostając jednocześnie przebojowym reżyserem w sieci.
Odłóżmy jednak na bok wszelkie jakościowe rozważania i postawmy się na miejscu jednej z jego kobiecych postaci .
Jaką rolę moglibyśmy odegrać w Timie Burtonie? A gdzie zaczynamy wsuwać się w buty jednej z jego bohaterek? Przede wszystkim nakreślmy oczy i trochę je wyłupmy, załóż paski i spirale, może halka dla lalki… Czy to się robi? W porządku, co dalej? Byłoby dla nas dostępnych kilka alternatyw.
Eteryczny potiche lub szalona femme fatale
Pewnie musielibyśmy wybierać pomiędzy rolą słodkiej blond wazonu a seksowną femme fatale, trochę szaloną, ale przede wszystkim niebezpieczną.
Sprzeciw nie jest jednak tak oczywisty w pierwszych filmach fabularnych Tima Burtona, w których postacie kobiece są wyraźnie bardziej zniuansowane : Lydia Deetz i Barbara Maitland z Beetlejuice, Selina Kyle i Vicky Vale z jego Batmana i Sally w dziwnej. Noël de Mr Jack jest rzeczywiście zarówno dziwny, jak i codzienny, słodki i ekscentryczny, zdolny zarówno do ataku, jak i dodania otuchy.
Lydia była nastolatką, zanim była torturowaną duszą, Barbara kochającą żoną i duchem, Selina wzorową sekretarką i potężnym złodziejem itd.
Postacie te , obdarzone najpierw dwoistą naturą, są następnie dzielone na mniej złożone bohaterki . Tim Burton często sprzeciwia się blondynkom (ale nie zawsze) i dziewiczym kobietom:
- Kim w Edward w srebrnych rękach
- Josette w Dark Shadows
- Victoria na weselu pogrzebowym
- Sandra w Big Fish
- Katerina von Tassel w Sleepy Hollow ...
... do najdziwniejszych i najbardziej niepokojących brązowych czarownic (ale nie zawsze):
- Emily z wesela pogrzebowego
- Angélique Bouchard z Dark Shadows
- Pani Lovett w Sweeney Todd
- Ari w Planet of the Apes ...
Jeśli przeciwstawi się im pojedynek o chłopca z opowieści (niestety, wszystko często kręci się wokół zainteresowania miłością), wygrywa jako pierwsza: Victoria kończy się na Victor w Les Noces Funèbres, Josette z Barnaby w Dark Shadows itp.
Ale w sercach widzów często decydują sekundy. Ponieważ Tim Burton zawsze daje potworowi dobry powód, by być potwornym . To właśnie oni nas fascynują i to do nich kieruje się nasza miłość.
To powiedziawszy, nawet najbardziej świecące i dziewicze ideały nie są pozbawione smakowitych ekscentryków. Josette mieszka z duchem, a Biała Królowa naprzeciw Królowej Kier w Alicji w Krainie Czarów porusza się jak marionetka i rozmawia z drzewami.
Potworna, niebezpieczna seksualność
Zwróć również uwagę, że bohaterowie Burtonian często mają tyle samo libido, co mięczaki (nawet Batman nie jest zabójcą, tylko złoczyńcy tacy jak Sok z żuka, Pingwin lub późniejszy Jack of Hearts wydają się cieszyć radością z seksu ... i oni są odrażające), to kobiety prowadzą taniec : nie pocieszające dziewice, które nie są dużo bardziej rozbudzone niż bohaterowie na tym poziomie, ale najbardziej makiaweliczne i nieskrępowane kobiety.
Nawet Willy Wonka bierze na siebie ciężar tego, kiedy ma nieszczęście powiedzieć matce Violet Beauregard, że czekolada jest afrodyzjakiem i widzi, że ten biegający tyran dostał się do niej dość niesubtelnie - ku jej konsternacji.
Seks rzeczywiście może być bardzo niepokojący u Tima Burtona, aw jego świecie zawsze najbardziej niebezpieczne kobiety są najseksowniejsze .
W Mars Attacks banda Marsjan przebranych za manekiny z krzywymi krzywiznami może doprowadzić do niemal eksterminacji gatunku ludzkiego.
Więc jakiego wyboru byśmy dokonali? Blondynka i ulotna piękność, która wygrywa chłopca, ale nie ma zbyt wiele radości lub nie jest uwikłana w tragiczną przeszłość, która puszcza i pozwala wyrazić nawet jego najbardziej destrukcyjne pragnienia?
Burton jest filmowcem potworów, outsiderów, pozostawionych w tyle, kto chciałby zagrać dobrego faceta w swoim świecie?
A co z małymi dziewczynkami?
Więc zagramy złą dziewczynę, czy jest to zdecydowane? A co, jeśli będziemy trochę młodsi? W końcu Tim Burton pozostał bardzo blisko swojego dzieciństwa i miłości tamtych czasów.
W Frankenweenie zagralibyśmy młodszą Lydię Deetz (ale wyrażoną przez starszą Winonę Ryder) lub tę fascynującą gapiącą się istotę: The Weird Girl. Ponownie, ci dwaj są przeciwni, ponieważ to kot drugiego zagraża psu pierwszego i doprowadza go do ostatecznego punktu kulminacyjnego, ale ponieważ są młodsi, granice się zacierają .
Która jest dziwniejsza? Który jest najdelikatniejszy? Być może to również fakt, że nie mają romantycznego związku z bohaterem, czyni ich mniej agresywnymi i pozwala egzystować dla siebie. Albo ich młody wiek, który unicestwiając ich seksualność, pozwala Timowi Burtonowi identyfikować się z nią.
Jest go też dużo w Lydii Deetz i jest jedną z jego najmłodszych bohaterek.
W Charlie and the Chocolate Factory sól Veruca i Violette Beauregard są ohydne. Z przyjemnością obserwujemy te dwoje podłych dzieciaków i cynicznych jak dorośli, ale nie okazują się one aż tak interesujące. Ich męskie alter ego również podlegają temu samemu traktowaniu.
Te dzieci mają wady dorosłych: Burton ich nie idealizuje, ale nie zawraca sobie głowy badaniem tych, dla których nie ma empatii .
W domu ci, którzy mają obsesję na punkcie standardu, wydajności i wyglądu, jak mikrokosmos bezmyślnych plotek Edwarda i mężowie z pieniędzmi, nie korzystają z drugiego poziomu. W tych przypadkach jego krytyka jest zawsze skierowana do obu płci: kobiety nie mają monopolu na powierzchowność.
Wady typowo „kobiece”
Mają jednak swoje wady: libidy, są też bardzo rozmowni i oszczercy .
W Edward in the Silver Hands plotki z sąsiedztwa zajmują się plotkami, w młodzieżowym filmie krótkometrażowym Luau, wściekłe młode dziewczyny śpiewają, by winić swoich chłopaków za kłamstwo i powstrzymać Tima Burtona przed przemawianiem siebie (który wciela się w głowę kosmity, który przybył na Ziemię w obrotowym urządzeniu do sałatek i który w końcu gra los ludzkości w konkursie surfingowym).
Dlatego przez ich paplaninę kobiety mogą być bardzo duszne. Sfrustrowani i pozbawieni zrozumienia żon , zatapiają kreatywność swoich towarzyszy, niczym żona bohatera średniometrażowego filmu The Jar, zaczerpniętego z programu Alfreda Hitchcocka. W tym krótkim filmie bohater, artysta, alter ego Burtona, zostaje źle zrozumiany przez swojego towarzysza, który gardzi tym, co robi.
Ale z kolei kobiety mogą zostać uduszone przez swojego towarzysza . Potrzeba delikatności drugiej żony Eda Wooda, prawdziwej eterycznej i pomocnej blondynki, by wspierać męża. I kto mógłby winić swoją pierwszą żonę, że zostawiła swojego gadatliwego małżonka, którego już nie rozumie, gdy rozkwita w swoich ekscentrykach?
Zatrute lub doskonałe matki, nie ma pomiędzy
Duszą się nie tylko towarzysze: autorytarne matki są ohydnymi tyranami, jak dwie matriarchki na weselu żałobnym czy nawet teściowa wiedźmy (w tej roli mężczyzna) pośrodku. Film Hansel and Gretel.
Nasz reżyser ma więcej problemów z rozliczeniem się z tatą niż z mamą, matki często są świętymi : doskonała gospodyni domowa lat 50. w epoce, w której mowa o komputerach, matka bohatera Frankenweenie jawi się w kajdanach wewnątrz.
Jednak czasami matki są siłą napędową akcji, a ich role gospodyń domowych nigdy nie są oczerniane : w Edward ze Srebrnymi Dłońmi Peggy podejmuje inicjatywę, aby powitać bohatera w swoim domu i traktuje go z tolerancją pomimo co mówią sąsiedzi; w Big Fish żona Edwarda Blooma utrzymuje więź między ojcem i synem; w Sleepy Hollow fascynująca matka Ichabod Crane oferuje mu na swoim przykładzie mniej manichejską wizję czarów.
Czarownica, blade trofeum czy ultra-zseksualizowana bomba?
Przecież nie byłoby tak źle być kobietą u Tima Burtona. Śmierć by nas otoczyła, ale wiedzielibyśmy, jak się bronić i okiełznać.
Utknięci w rolach powierzchownych ryjówek moglibyśmy być pewni, że po naszej stronie znajdziemy męskie alter ego, ponieważ nie bylibyśmy krytyką naszej płci, ale satyrą całego społeczeństwa. Inicjatywa seksualna wyszłaby od nas, a wielkie moce byłyby w naszym zasięgu.
Czasami moglibyśmy być tylko bladym trofeum, nagrodą dla bohatera, ale nawet mniej aktywni niż fascynujące czarownice, przeszkadzające femme fatales, dla których Burton współczuje, nadal bylibyśmy bardziej interesujący niż wiele hollywoodzkich bomb ...
